Tri thức là vô hạn, chỉ có thành kiến của con người là hữu hạn mà thôi

Dù chuồn chuồn cố gắng giải thích cỡ nào, kiến vẫn không chịu tin là thế giới này rộng hơn 1 m²…

“Rẽ trái, rẽ trái, rẽ trái…” – Một con kiến vui vẻ đang thích thú bò trong một cái khung khoảng 1 m².

Một con chuồn chuồn bay qua thấy lạ liền đậu xuống trên khung, hỏi kiến: “Này anh bạn, bạn đang làm gì thế? Tại sao không bò ra ngoài cái khung này đi đây đi đó cho thỏa thích?”.

“Cái gì? Ra ngoài?” – Kiến cười nói: “Chẳng lẽ ngoài cái khung này vẫn còn có những nơi khác ư?”.

Chuồn chuồn nói: “Thế giới này vô cùng rộng lớn. Từ khi bạn sinh ra đến khi chết đi, bạn một mạch nhằm theo một hướng mà bò cũng không bò đến cuối cùng của lục địa được.

Ngoài đất ra còn có đại dương. Ngoài trái đất ra còn có các ngôi sao trong không gian vũ trụ bất tận. Bạn cứ ở mãi trong cái khung nhỏ này, trong nháy mắt tôi đã bay qua khoảng cách xa bằng mấy cái khung này rồi. Thế mà dùng cả đời tôi cũng không bay ra khỏi thế giới này được”.

“Ha, ha, ha… Anh bạn cứ đùa dai!” – Kiến không nén nổi phá lên cười: “Đối với cái thế giới này, tôi cũng có nhận thức đầy đủ. Một con kiến trí tuệ như tôi đây nhằm về một hướng mà đi, đi xa nhất cũng chỉ một mét là phải chuyển hướng, nếu không nhất định sẽ bị đâm vào tường. 

Một ngày tôi có thể đi được hàng trăm hàng nghìn vòng, làm sao có thể dùng cả cuộc đời mà không đi đến điểm cuối cùng của lục địa được? Đừng nói đến đại dương, vì sao và vũ trụ”.

Chuồn chuồn nói: “Tại sao bạn không bò ra ngoài xem xem? Vượt qua cái khung ước thúc bạn thì mới có thể thấy được thế giới bên ngoài. Lúc đó, bạn sẽ biết được thế nào gọi là vô hạn, thế nào gọi là tự do”.

Kiến tỏ ý coi thường: “Tự do ư? Bạn biết tự do là gì không? Tôi ở trong cái khung này, tất cả đều tự do, viên mãn vô cùng. Tôi đi sát cái khung, dưới góc tường rồi bắt đầu bò, mỗi lần bò được một mét thì rẽ trái. Tôi cũng có thể bò ngược lại, cứ một mét thì rẽ phải. Tôi cũng có thể không chịu sự ước thúc của điều này, tôi vào giữa khung bò theo đủ các kiểu, tự do không theo khuôn mẫu, cách thức nào. 

Tôi đã xác định được lục địa có 4 góc vuông đều là 90 độ, diện tích lục địa là 1m². Thông qua quan sát tôi phát hiện ra lục địa là do bùn đất và đá vụn tạo thành. Biên giới của lục địa là bức tường bằng gỗ cao lớn kiên cố. Học thuyết của tôi đã giải thích được thế giới này vô cùng hoàn mỹ.

Còn anh bạn, bạn chỉ là một người có lai lịch không rõ ràng. Có phải anh bạn muốn lừa tôi bò ra, sao đó chiếm lấy cái khung này của tôi?”.

Chuồn chuồn thở dài than: “Thế giới của bạn đối với tôi mà nói chỉ là một nhà tù. Tôi bảo bạn biết tri thức ở ngoài cái khung này, bạn lại lấy cái khung này để đo lường. Chúng ta không thể nào nói chuyện với nhau được”.

Nói rồi chuồn chuồn bay vút đi.

Kiến lại cao hứng tiếp tục hành trình: “Rẽ phải, rẽ phải, rẽ phải…”

***

Ngày nay, con người đã đặt chân lên tới Mặt Trăng, dùng kính viễn vọng quan sát thấy những vì sao xa xôi… Tuy vậy, nếu so với vũ trụ bao la vô cùng với vô hạn thời gian và vô lượng không gian, thì tầm hiểu biết của khoa học hiện đại chỉ như 1 m² của chú kiến nhỏ trong câu chuyện phía trên mà thôi! 

Điều đáng buồn là một số “chú kiến nhỏ” bướng bỉnh vẫn luôn tin rằng mình đã nắm chắc mọi chân lý, khi nghe tới Thần Phật, Thần tích… mà khoa học hiện đại chưa nhận thức tới và chưa giải thích được, thì một mực cho là mê tín, bỏ lỡ cơ duyên giác ngộ về thế giới rộng lớn ngoài xa kia!

Trong vòng tuần hoàn sinh – lão – bệnh – tử của đời người, mỗi chúng ta như chú kiến nhỏ kia đều quay về điểm xuất phát, đến đây với tấm thân trần trụi và ra đi cũng với tấm thân trần trụi ấy. Nếu như một ngày nào đó vô tình, một chú chuồn chuồn bay ngang và kể cho bạn về phép màu thần thoại, về vũ trụ rộng lớn, hãy thử lắng tai nghe, biết đâu bạn sẽ tìm thấy con đường thăng hoa của sinh mệnh?

Nam Phương – Thanh Ngọc