TỨ ÂN

Tứ ân là bốn cái ơn. Phật dạy các hàng đệ tử phải báo đáp bốn cái ơn, là ơn cha mẹ, ơn thầy bạn, ơn nhà nước, và ơn chúng sanh.

1. Ơn cha mẹ: Cha mẹ sanh thành nuôi dạy con cái, công ơn rất lớn. Công ơn ấy rất rõ rệt, cho nên tất cả các nhà luân lý xưa nay, đều dạy người phải báo đápcông ơn cha mẹ. Theo đạo Phật người ta đầu thaivào nhà này hay nhà khác, không phải là không có nhân duyên và những nhân duyên ấy, dã được tạo ra từ các kiếp trước. Trong hiện tại, lòng thương của cha mẹ đối với con cái rất là to lớn, đến nỗi có thể vì con mà hy sinh tất cả. Lòng thương yêu ấy, sự chăm sóc ấy, tạo ra cho người con cái bổn phận báo hiếucha mẹ, báo hiếu về sự cung cấp bằng vật chất, báo hiếu bằng sự yêu mến kính trọng về tinh thần. Hơn nữa, người đạo Phật còn tìm cách khuyên cha mẹ học hỏi tu tập Phật pháp, để cho được giải thoát. Vì thế mà người xuất gia, mặc dầu thoát ly gia đình, vẫn có thể báo hiếu cha mẹmột cách thiết thực.

2. Ơn thầy bạn: Cha mẹ nuôi về vật chất, thầy bạn nuôi về tình thần, ơn ấy rất lớn. Những bạn có thiện hữu và ác hữu, chỉ có thiện hữu giúp cho hiểu biết điều hay, lẽ phải, bỏ dữ, làm lành, thì mới là ân nhân. Báo ơn thầy bạn, người đạo Phật chỉ yếu là báo ơn Tam bảo, nghĩa là báo ơnPhật, bằng cách cứu độ chúng sanh, phục vụ chúng sanh, báo ơn Phật bằng cách lưu thông và tuyên dương Phật pháp, báo ơn Tăng bằng cách phát triển và củng cố đoàn thể đệ tử Phật, trên tinh thần lục hòa, ngũ đức, bằng cách giúp đỡ những người tu học và tuyên dương Chánh pháp.

3. Ơn nhà nước: Nhà nước chủ yếu làm cho nhân dân an cư lạc nghiệp và bảo vệ đất nước, chống ngoại xâm, ân ấy cần báo đáp, bằng cách làm tròn nhiệm vụ người dân. Trong chế độ phong kiến, quốc vương tiêu biểu cho nhà nước, nên trong các kinh dạy bảo vệ chủ quyền đất nước, hết lòng chăm lo đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, thì mới thật có ơn. Đối với một nhà nước thật sự có dân như thế, người đạo Phật cần phải góp phần thi hành triệt để mọi chủ trương chinh sách của Nhà nước, tận tâm giúp đỡ Nhà nước phục vụ lợi ích của nhân dân, của Tổ quốc, thì mới báo đáp được công ơn ấy.

4. Ơn chúng sanh: Nếu kể từ vô lượng, vô số kiếp, thì tất cả chúng sanh đều có ơn và cần phảibáo đáp tất cả chúng sanh, nếu kể riêng về đời sống hiện tại, thì báo ơn chúng sanh là báo ơnnhân loại cần lao nói chung và báo ơn đồng bào lao động nói riêng.

Chúng ta nên xét từ món ăn, thức mặc, nhà ở, cho đến những món ăn về tinh thề, đều do nhân loại cần lao và chủ yếu là đồng bào lao động cung cấp cho chúng ta. Không có sự cung cấp ấy, thì chúng ta không thể sống được, đó là một ơn rất lớn, cần phải báo đáp, bằng cách bảo vệ đời sống hòa bình cho nhân loại, bằng cách tận tâm phục vụ nhân dân lao động trong nước, bằng cách thiết thực biết ơn và yêu mến nhân dân lao động, mới thiết thực yêu tổ quốc.