SỰ TUÂN GIỮ GIỚI HẠNH (ĐẠO ĐỨC) NGHĨA LÀ GÌ

Giới Hạnh (Sila) là những giới hạn hay điều kiêng cữ thuộc về đạo đức. Tuân giữ đạo đức là sống theo những giới hạnh về đạo đức trong đời sống hàng ngày. Đời sống xã hội, tùy thuộc vào dân tộc, tôn giáo, tín ngưỡng và luật lệ mà đặt ra nhiều khuôn thước sống cho mọi người ở đó. Tuy vậy, Đức Phật đã khuyên dạy, dù bất cứ ở đâu hay bạn đang sống trong môi trường nào, bạn nên tuân giữ theo “Năm Giới Hạnh”, còn gọi tắt là “Năm Giới”.

Năm Giới đối với chúng ta nghe thật là quen thuộc, vì những điều này chúng ta đã học được ít nhiều từ trong gia đình, từ những nguồn giáo dục khác. Đó là:

1. Không sát sanh, giết hại, hãm hại.
2. Không trộm cắp hay lấy của không được cho.
3. Không tà dâm, ngoại tình.
4. Không nói dối, nói láo, nói bậy, nói gây thù ghét..
5. Không uống rượu bia; không dùng chất độc hại, ma
   túy...

Những giới hạnh này thật ra không phải là một mệnh lệnh tôn giáo hay giáo điều. (Xin được nhắc lại, Phật giáo khôngphải là một tôn giáo bằng giáo điều). Đó là chỉ những quy tắc mà những người Phật tử và mọi người nên giữ mình, nên kiêng cữ, nên tránh bỏ để không phạm vào.

Chúng ta kiêng cữ theo giới hạnh không phải vì sợ-sệt sẽ bị ‘trừng phạt’ nếu vi phạm, mà chúng ta kiêng cữ vì chúng ta biết rằng nếu phạm vào những hành động đó, ta sẽ làm khổ/hại cho người khác và cho chính bản thân mình.

• Chẳng hạn về vấn đề sát sinh, mình luôn mong cầu được sống và muốn không bị giết hại, thì chúng ta cũng hiểu rằng mọi người và chúng sinh khác cũng mong cầu như vậy. Ai cũng muốn được sống, được sinh tồn, hạnh phúc. Vậy thì sao người ta có thể giết người khác, hoặc giết chết các động vật hữu tình?

• Tương tự vậy, chúng ta đâu muốn mình bị mất mát của cải, vật chất..., chúng ta đâu muốn mình bị ngoại tình và gia đình tan nát..., chúng ta đâu muốn bị nói dối, bị lừa dối, bị vu khống...vậy thì sao ta có thể làm những việc đó cho người khác mà ta cứ cho là không sai trái, mà sao lòng ta không thấy xấu hổ và bất an cho được?.

Một câu nói hay cho tình lý này: “Ở đời những gì mình không muốn, thì đừng làm cho người khác!”.

• Đức Phật cũng mạnh mẽ khuyên mọi người tránh uống rượu và dùng những chất độc hại. (Thời buổi sau này còn có thêm bia, hàng trăm loại rượu ‘hấp dẫn’, và đủ loại chất độc hại như ma túy, thuốc kích thích...). Bởi vì khi bạn uống rượu, bạn sẽ bị tác động và chi phối bởi rượu. Khi ai dùng ma túy, thuốc kích thích cũng bị như vậy. Khi tâm trí mất kiểm soát, người dùng có thể làm bất cứ những chuyện sai trái gì mà lúc

tỉnh táo không bao giờ dám làm. Hậu quả thật khó lường. Ai cũng biết rằng, những việc xấu xa, đau lòng và tương tàn ở trên đời từ trong nhà đến ngoài xã hội thường là đều “hậu quả” của việc rượu chè, hút chích.

Bạn có biết rằng: việc vi phạm bốn giới hạnh đầu tiên (sát sanh, nói dối, tà dâm, ăn cắp) thì thường là do vi phạm giới hạnh thứ năm là nhậu nhẹt, hút chích mà gây ra. Do vậy, “Giới hạnh thứ năm” thực sự giới hạnh rất đáng kiêng cữ và cảnh giác. Bao nhiêu chuyện đau lòng và tệ nạn đã xảy ra là thường bắt nguồn từ những hành động vi phạm giới thứ năm này.

Bạn đã nhìn cảnh những người cha say xỉn về đánh đập vợ con nheo nhóc hay không? Bạn đã nhìn thấy cảnh những người con say khướt và hung hãn khi nói chuyện với những bậc mẹ cha của mình không? Bạn đã biết bao nhiêu người chết hay bị tai nạn xe cộ sau khi say xỉn hay hút chích? Ngoài những tai nạn gây ra do rượu chè và hút chích, hàng ngày người uống rượu người hút chích cũng tàn phá sức khỏe và sự tươi tắn yêu đời của chính bản thân mình. Bạn có biết bao nhiêu người đang nằm trị bệnh ở trong và ngoài nhà thương, và bao nhiêu người đã chết vì những bệnh do rượu bia, xì ke và những chất độc hại gây ra? 

Vậy chúng ta hãy cùng tránh-bỏ năm vấn đề tệ hại đó thôi. Nếu bạn đã từng vi phạm một trong năm Giới Hạnh đạo đức này, dù bạn là một người Phật tử hay ai cũng vậy, thì hãy ý thức một cách rõ ràng mình đã vi phạm đạo đức và cố gắng sửa đổi, kiêng cữ.

Chúng ta đều hiểu rằng, việc sửa đổi và kiêng cữ một cách sạch sẽ không phải dễ dàng làm được trong một sớm mộtchiều, đặc biệt là những nguy hại của việc ghiền rượu, ghiền chất ma túy độc hại. Tuy nhiên, chúng ta hãy ngồi suy nghĩ về những tệ nạn, tù tội, những chuyện đau lòng đã xảy ra cho chúng ta, cho cha mẹ, con cái, bạn bè...thì có lẽ chúng ta sẽ có thêm nhiều nguồn động lực để kiêng cữ; chúng ta sẽ lành mạnh hơn và mạnh mẽ hơn để tránh xa những điều xấu ác, để gìn giữ hạnh phúc và yên bình cho mình và cho mọi người.

Đạo đức là nền tảng cho tất cả mọi thứ trên đời!. Vì vậy, bạn nên thuộc, nhớ (niệm) trong đầu mình 5 Giới Hạnh này. Những giới hạnh sẽ nhắc nhở chúng ta từng phút, từng giờ, trong mọi hành vi của cuộc sống, từ lời ăn, tiếng nói, đến hành động của thân hay từng ý nghĩ của tâm mình.

Và khi chúng ta đã giữ gìn giới hạnh: không làm những chuyện xấu, thì chúng ta luôn có xu hướng làm những việc tốt lành!.

Thật vậy, khi chúng ta chú tâm, cẩn thận, không vi phạm những giới hạnh đạo đức, thì chúng ta thường xuyên làm những việc lành thiện sau đây một cách tự nhiên và dễ dàng:

1. Tu tập lòng Vô Hại và Thương Người: thay vì giết hại và thù ghét.

2. Tu tập lòng Tử Tế và Rộng Lượng: thay vì xấu xa và ích kỷ, hẹp hòi.

3. Tu tập lòng Chân Thành và Trách Nhiệm: thay vì uẩn khúc và vô trách nhiệm.

4. Tu tập lòng Thật Thà và Lời Nói dễ chịu: thay vì nói dối, gian dối và nói lời gay gắt, chửi rủa.

5. Tu tập lòng Tự chủ và sự Chú tâm (chánh niệm): thay vì buông bỏ, nghiện ngập, sa sút và xao lãng, mùquáng, ngu mờ, và si mê.