NGHỆ THUẬT CỦA THIỀN VÀ SỰ TĨNH LẶNG NỘI TÂM

Đã bao nhiêu lần bạn đã được bảo rằng: “Đừng có chỉ ngồi đó, kiếm việc gì làm đi.” Trong xã hội điên cuồng, với sự kết nối của điện thoại thông minh ngày nay, chúng ta trở nên gắn chặt với đa tác vụ, thường nuôi dưỡng niềm tin rằng việc ngồi tĩnh lặng với một sự tập trung nhất điểm là phản tác dụng. Đó là lý do tại sao nhiều người trong chúng ta ngày càng căng thẳng hơn và đầu óc tràn đầy những phiền não hơn bao giờ hết.

Trong cuộc sống hàng ngày với việc thường xuyên giao tiếp và khả năng liên tiếp chuyển từ mạng xã hội này sang mạng xã hội khác, sự im lặng đã trở thành một tiện nghi ngày càng hiếm. So với xã hội cách đây hàng trăm năm trước, bây giờ có nhiều thứ kích thích não (và “chiên khô” hệ thần kinh) của chúng ta chỉ trong một ngày, nhiều hơn những gì người xưa có thể trải nghiệm được cho một năm.

“Tâm trí của chúng ta trở thành những máy làm bắp rang, liên tục sản sinh ra các suy nghĩ,” Sona Bahri, giám đốc trung tâm Inner Space Abu Dhabi – một trung tâm chuyên dành cho thiền và phát triển cá nhân, chia sẻ. “Trong một thế giới đầy những nhiễu loạn nội tâm cũng như bên ngoài, điều cực kỳ quan trọng là cho phép đầu óc chúng ta được nghỉ ngơi – điều đó có nghĩa là an định, suy nghĩ chậm hơn, và điều đó chỉ có thể đến được từ việc hành thiền tĩnh lặng và thiền định. Những nhiễu loạn nội tâm không ngừng này, kết hợp với nhịp sống bên ngoài vội vàng và bận rộn, có thể là một công thức cho thảm hoạ.”

“Thảm hoạ” có thể bao gồm mọi thứ từ chứng áp huyết cao, căng thẳng và lo lắng kéo dài, béo phì và các rối loạn của sự chú ý.

Vậy tất cả những thứ này có thể được chữa lành bằng việc hành thiền? Khoa học chắc chắn đã bắt đầu biết đến và quan tâm đến điều này. Trong thập niên vừa qua, các nghiên cứu đã chỉ ra những sự ủng hộ cho việc hành thiền. Trong một nghiên cứu được công bố vào năm 2014, các nhà nghiên cứu tại Đại học tiểu bang California và nhà khoa học đạt giải Nobel Elizabeth Blackburn đã kết luận rằng chỉ cần 12 phút hành thiền hàng ngày trong vòng 8 tuần có thể tăng hoạt động hóc môn telomerase 43%, có khả năng giúp giảm chứng lão hoá gây ra bởi căng thẳng. Telomeres là những đầu chóp nhỏ ở mỗi một đầu của mỗi DNA giúp bảo vệ nhiễm sắc thể. Trong cùng năm đó, một nghiên cứu khác từ trường International College của Thailand tìm thấy rằng thiền sinh có mức độ kiệt sức chậm hơn, và xử lý căng thẳng liên quan đến công việc tốt hơn, trong khi các nhà nghiên cứu ở Amsterdam kết nối thiền với khả năng sáng tạo cao hơn.

“Ngồi yên lặng, tập trung vào một đối tượng như hơi thở hoặc một câu chú đơn giản, cho phép bạn thấy những sự vật và hiện tượng một cách rõ ràng và không ô nhiễm,” Bahri chia sẻ. “Nó cho bạn thấy những cách sáng tạo hơn để xử lý với những thói quen cũ rích và giải quyết những thách thức khó khăn. Sự im lặng là oxy cho tâm trí; nó cho phép tâm trí tự trẻ lại và khởi động lại chính nó”.

Thiền siêu việt (transcendental meditatation) là một pháp hành thiền được phổ biến thông qua ban nhạc Beatles, và đã trở nên được ưa chuộng trong giới những ngôi sao làng giải trí bao gồm Katy Perry và phát thanh viên nổi tiếng của đài phát thanh Mỹ Howard Stern, những người đã xác nhận thiền giúp họ giải quyết căng thẳng trong công việc và cuộc sống.

Hình thức hành thiền này đã phát triển trong những năm gần đây ở Tiểu vương quốc Arập thống nhất (UAE), và yêu cầu thiền sinh hành thiền 2 lần mỗi ngày, 20 phút mỗi lần.

“Thiền siêu việt khác với những phương pháp hành thiền khác, trong đó bao gồm loại tập trung nào đó hoặc dựa trên sự tỉnh thức tới những gì đang xảy ra xung quanh hoặc bên trong tâm trí,” Ged Valente (một thầy dạy thiền siêu việt ở UAE) chia sẻ. “Nó là một kỹ thuật đơn giản và không tốn công sức cho phép các hoạt động tâm trí được chuyển hoá một cách có hệ thống cho đến khi thiền sinh đạt đến được một trạng thái tâm yên tĩnh, rộng mở, và hạnh phúc nhất – hoặc tỉnh thức nội tâm một cách tinh khiết. Bằng cách chuyển hoá hoạt động tâm trí, 2 lần mỗi ngày trong 20 phút, tâm trí của chúng ta được phép có được một cơ hội quý báu để giải thoát khỏi sự kích động và khôi phục trở về trạng thái cân bàng tự nhiên, an định và hoà hợp.”

Valente chia sẻ rằng hơn 600 nghiên cứu đã kiểm chứng sự hiệu quả của thiền siêu việt trong phát triển sự sáng tạo, bộ nhớ và khả năng học hỏi, và đề nghị áp dụng trong chữa trị cho một số lĩnh vực sức khoẻ thân và tâm lý. Các nghiên cứu cũng đề nghị rằng việc hành thiền im lặng hàng ngày có thể thực sự tăng cường sức khoẻ não của bạn. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Brain, Structure and Function vào năm 2013 khám phá rằng hành thiền với khoảng thời gian tới 2 giờ có thể giúp tạo các tế bào não mới, đặc biệt trong vùng hippocampus, vùng não chuyên dành cho khả năng học và nhớ. Và nếu bạn không có 2 giờ đồng hồ, với chỉ 2 phút cũng đủ để tạo nên một sự thay đổi tích cực.

Vậy phải bắt đầu từ đâu? “Nghỉ ngơi một cách im lặng và đơn giản lắng nghe các suy nghĩ của bản thân bạn trong một vài phút mỗi ngày có lẽ là bước tốt nhất bạn có thể làm cho bản thân. Nó cho phép cơ thể của bạn chuyển từ chế độ đấu tranh và bay sang nghỉ ngơi và tiêu hoá,” Soniyaa Kiran Punjabi (sáng lập viên trung tâm Illuminations, một trung tâm chữa lành và sức khoẻ ở Dubai) chia sẻ. “Hành thiền có nghĩa là dừng tâm trí bạn khỏi suy nghĩ. Mục tiêu là liên tục đưa tâm của bạn trở về với hiện tại khi nó lang thang bằng cách tập trung vào một điểm trọng tâm, như hơi thở – mà điều đó được gọi là chánh niệm. Thực hành thiền đều đặn và bạn sẽ sớm bắt đầu cảm thấy được sự khác biệt.”

Có lẽ tất cả chúng ta đều có thể cho phép bản thân một đặc ân, và chuyển câu nói cũ rích kia ngược lại. Thay vào đó, tại sao lại không thử: “Đừng có làm việc gì đó nữa. Ngồi xuống đi.” Thân và tâm bạn sẽ cảm ơn bạn về điều này.

Chúng tôi gặp một số lý do được đưa ra để lảng tránh việc hành thiền như sau:

Tôi không thể ngồi chéo chân

Ngược lại với các niềm tin phổ biến, hành thiền không nhất thiết phải ở trong tư thế ngồi kiết già. Ngồi thẳng được hỗ trợ trên một chiếc ghế hoặc nằm trên một mặt phẳng thoải mái là hoàn toàn chấp nhận được.

Tôi không có thời gian. Nếu bạn có thể thay một số phút bạn sử dụng cho những việc không cần thiết lặn ngụp trong các mạng xã hội, bạn có thể thấy rằng bạn bất ngờ tìm được thời gian cần thiết.

Tôi không muốn dậy sớm vào lúc bình minh. Trong khi hành thiền ngay sau lúc thức dậy vào buổi sáng theo truyền thống là thời điểm tốt nhất để hành thiền, nó có thể được tiến hành trong mọi thời điểm, ở mọi nơi.

Tôi thấy nhàm chán và có những việc quan trọng hơn để làm

Một cách cay đắng, một lịch làm việc khủng khiếp chính xác là lý do vì sao bạn cần phải dừng lại, buông bỏ và bắt đầu hành thiền – như một câu cách ngôn Zen xưa cũ đề nghị: “Bạn có thể ngồi thiền 20 phút mỗi ngày – trừ phi bạn quá bận; như vậy, bạn cần phải ngồi đến 1 tiếng.” Sau đó, bạn trở lại với lịch làm việc của bạn, cảm thấy tươi mới và tập trung hơn rất nhiều.

Tôi vẫn có thể nghe thấy tiếng ồn khi thiền. Sự yên lặng tuyệt đối là rất khó để đạt được. Chúng ta luôn được bao bọc xung quanh bởi sự ồn ào, cho dù đó là âm thanh của gió thổi qua hay tiếng gầm của chiếc xe chạy ngang qua. Hành thiền là việc gieo trồng và duy trì cảm giác an tĩnh nội tâm, bất chấp những kích thích từ phía bên ngoài.

 Bài viết này được SMP lược dịch từ bài viết gốc: Silence is golden: the art of meditation and inner stillness của tác giả Cheryl Parsons.

Nguồn bài viết: saigonmeditationproject.org